Bayburt’a özgü ve soğuk kış günlerinin vazgeçilmez lezzeti tel helvası için vatandaşlar soğuk havayı ve kar yağışını sabırsızlıkla bekliyor. Köylüler kar, kış, fırtına fark etmeksizin yöresel lezzet için bir araya geliyor; Yüzyıllardır süren tel helva geleneğini türküler ve şiirler eşliğinde filme alıyor. Eksi 25 dereceye ulaşan havalarda saatlerce büyük emeklerle yapılan tel helva, dakikalar içerisinde tüketiliyor.
Bayburt’a 42 kilometre uzaklıktaki Başçımağıl köyü sakinleri asırlardır süren gelenek için bir araya geldi. Dondurucu soğuğa aldırış etmeyen köy sakinleri, bir araya gelerek yöresel lezzetleri tattı ve keyifli vakit geçirdi. Yıllardır köyde tel helvası düzenleyen köy sakinlerinden Tunay Memnun, geleneğin unutulmaması için elinden geleni yapıyor. Memnun ayrıca yerel lezzetin tescillenmesi için yetkililere çağrıda bulundu.
Un, yağ, şeker ve limon suyundan yapılan tel helva üretiminde önce su ve şeker ocakta saatlerce kaynatılır. Daha sonra kaynayan şekere limon suyu eklenerek koyulaşması sağlanır. İşin püf noktası burada başlıyor. Şeker yeterince yağlanmış bir tepsiye dökülür, kar üzerinde soğutulur, çıkarılır, elle iyice yoğrulur ve top haline getirilir. Top haline getirilen şeker daha sonra tepsiye dizilir ve kavrulmuş unun üzerine köy sakinleri tarafından dört elden çekilir. Bu aşamada hep bir ağızdan türküler söyleyen köy sakinleri günün yorgunluğunu bu şekilde atıyor.
Tel helvasının yöresel bir lezzet olarak tescillenmesi için davette bulunan Tunay Memnun, “Bugün öğle saatlerinden itibaren büyük emek ve komşularımızın, büyüklerimizin desteğiyle köyümüzde bir sanat eseri ortaya çıkardık. Yerel tel helvamız Helva soğuk kış akşamlarımızın vazgeçilmez lezzetidir. Cemaatle yapıldığında daha güzel olur. Büyüklerimizden bir ricam var.” “Bu yöresel lezzetin yerli ürün olarak tescillenmesini istiyorum. Hepsini elimizden alıyorlar, elimizde sadece bir parça helva kaldı” dedi.
Köy muhtarı Selami Kaban da keyifli vakit geçirdiklerini belirterek, “Burada bir toplantı yaptık, yaklaşık 20 kişiydik. Bir kış günü bu insanlar bir araya geldi, çok güzeldi. Sobamız yanıyor, patateslerimiz yanıyor” dedi. Fırında pişirip helvamızı yaptık. Bu helvayı yapmak öyle kolay bir iş değil.” Ama Başçımağıl köyü için durum basit” dedi.
Köy sakinlerinden Selami Alak, kışın köy odalarında toplanarak tel helva yapma geleneğini sürdürdüklerini belirterek, “Kışın köy odalarında toplanıp tel helvası yapıyoruz. Yemesi bana düşüyor, komşulara düşüyor. Ben çok güzel yemek yaparım. Kışın arkadaşlarımla tel helva yaparız, patates kızartırız, börek yaparız.” Kışı güzel sohbet ve sevgiyle geçiriyoruz” dedi.
Başçımağıl köyünde soğuk kış günlerinde tel helvası çekmenin gelenek olduğunu söyleyen diğer köy sakini Fikri Telli ise, “Köyümüzde gelenektir, her kış tel helvası yaparız. Köyün vazgeçilmez eğlencesidir. Kış gecelerimiz. Gece yarısına kadar ayakta kalıyoruz. Önce namaz kılıyoruz, Kur’an okuyoruz, sonra bunu yapıyoruz.” “Biz işimize bakarız. Saygı ve sevgiyle oturur, helvamızı yapar, sohbet ederiz” dedi. – BAYBURT
